Sehiv Secdesi

Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Her sehiv için selamdan sonra iki secde vardır"(444) Hadis-i Şerifini esas alan Hanefi Fûkahası, sehiv secdelerinin "Vacib" olduğu hususunda ittifak etmiştir.

Sehiv secdesi ancak;
1) Vacibin terki veya tehiri.
2) Farzın tehiri, takdimi veya tekrarı.
3) Vacibin tağyiri (değiştirilmesi) gibi hallerde vacib olur.(445)

Vacibin tağyiri; gizli okunacak yerlerde açıktan okumak, açıktan okunacak yerlerde gizli okumak gibi hallerdir. Görüldüğü gibi bu da bir nevi vacibi terk etmektir. Kafi'de de böyle beyan edilmiştir.

Sehiv secdesi'nin tam olarak kavranabilmesi için namazın vaciblerinin çok iyi bilinmesi zaruridir. Namazın farzlarının terki durumunda sehiv secdesi yapılmaz, namaz yeniden kılınır.

İmamet'e geçen şahsın namaz esnasındaki sehvinden dolayı, kendisine iktida edenlere de sehiv secdesi gerekir.(446) Ancak muktedi durumunda olan mükellefin namazdaki sehvinden dolayı, imama sehiv secdesi gerekmez.

Namazını edâ eden bir mükellef; herhangi bir farzı veya vacibi veya sünneti namaz kılarken herhangi bir farzı terkeden kimse, onu kaza ile tedarik edebilme imkanına sahipse kaza eder, bu imkanı bulamazsa namazı bozulmuş olur.

Yani namazın farzlarının terkinde Sehiv secdesi yoktur. Namazını edâ eden kimsenin, namazın sünnetlerinden herhangi birisini terketmesiyle namazı bozulmaz.

Bu mükellefe, Sehiv secdesi yapması için icbarda da bulunmaz. Namaz kılarken vacibi terkeden kimsenin durumuna gelince: Eğer bu mükellef vacibi sehven (yanılarak) terketmişse, sehiv secdeleri yapmaya icbar edilir. Kasden terk etmişse Sehiv secdesi yapmaya icbar olunmaz. Tatarhaniye'de de böyledir.

Bunun manası şudur: 
Gerçekten namazı edâ ederken bir vacibi kasden terkeden kimseye Sehiv secdesi gerekmez. (Çünkü Sehiv (yanılma) değil, kasıd vardır) Bu kimsenin namazındaki (Kasıdla meydana gelen) noksanından dolayı cebren iadesi lazım olur. Bahru'r Raik'te de böyledir.(447) Buradaki incelik iyi kavranılmalıdır.

İbn-i abidin: Namazda yanılmak tekerrür etse de, Secde-i Sehiv tekerrür etmez. Hatta bir kimse yanılarak namazın bütün vaciblerini terketse, yalnız iki secdeden ibaret olan Secde-i Sehiv'i yapması lazım gelir. Bahır. Zira Secde-i Sehiv'in tekrarı meşru olmamıştır"(448) hükmünü zikretmektedir.

Sehiv secdesinin yapılış şekli şöyledir: Sehiv secdesi yapması vacib olan mükellef; sağına selam verdikten sonra, tekbir alarak secdeye gider. Secde esnasında tesbihatta bulunur. Tekbir alıp celse yapar (oturur) ve yine tekbir alıp ikinci secdeye varır.

Sonra teşehhüdü okur ve ikinci defa selam verir. Muhıyt'te de böyledir. Sehiv secdesi yapacak kimse; selavatları ve duaları Sehiv için oturduğu zaman okur.

Sahih olan budur. "Bunları ikinci oturuşta okur" diyenler de olmuştur. Tebyin'de de böyledir. Uygun olanı her iki oturuşta da bunları okumaktır. Feteva-ı Kadıhan'da da böyledir.(449)